Znaczenie zmysłu węchu
- Ostrzeganie o niebezpiecznych substancjach w otoczeniu, zagrażających życiu i zdrowiu (dym, gazy trujące).
- Lokalizacja źródła niebezpiecznego lub nieprzyjemnego zapachu.
- Dobór właściwych pokarmów (ich jakość i świeżość).
- Utrzymywanie na odpowiednim poziomie fizjologicznego łaknienia.
- Udział w procesie wydzielania śliny i soku żołądkowego pod wpływem przyjemnych zapachów żywności.
- Ważny udział w percepcji wrażeń smakowych.
- Tworzenie uczucia pełnego komfortu psychicznego.
- Wpływ na jakość życia dzięki odczuwaniu i ocenie zapachów otaczającej przyrody.
- Źródło przeżyć i odczuć estetycznych, zachowań emocjonalnych
i seksualnych. - Samokontrola stanu higienicznego (zapach wydalin, potu itd.).
- Droga docierania istotnych informacji społecznych (rozpoznanie matki, dziecka, odruch ssania).
Sprawny narząd węchu jest niezbędny do wykonywania niektórych zawodów (kiperzy, kucharze, farmaceuci, strażacy, pracownicy laboratoriów chemicznych).
Przyczyny utraty/upośledzenia zmysłu węchu
Najczęstszą przyczyną upośledzenia węchu jest utrudnienie kontaktu substancji zapachowych zawartych w powietrzu z zakończeniami nerwów węchowych – spowodowane niedrożnością nosa, patologiczną, gęstą lub zaschniętą wydzieliną pokrywającą nabłonek węchowy i uniemożliwiającą kontakt substancji zapachowych z powietrza z nabłonkiem węchowym, zaburzeniami składu śluzu lub uszkodzeniem błony śluzowej nosa w okolicy węchowej.
W przebiegu infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych u ok. 60% chorych dochodzi do czasowego pogorszenia/utraty węchu. Najczęstszy mechanizm to stan zapalny błony śluzowej nosa z towarzyszącym obrzękiem błony śluzowej i uszkodzenie nabłonka węchowego, rzadziej mechanizm neurogenny.
Najczęstszą przyczyną zaburzeń typu przewodzenia jest niedrożność jam nosa w przebiegu:
- polipów nosa (przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami nosa),
- skrzywienia przegrody nosa,
- przerostu małżowin nosowych,
- zapalenia alergicznego błony śluzowej nosa,
- zapalenia zatok przynosowych z zajęciem części węchowej błony śluzowej nosa,
- zmian w obrębie błony śluzowej jam nosa (np. zaburzenia wydzielania
lub składu śluzu), - wad rozwojowych i zmian pourazowych,
- guzów nosa i nosogardła.
